Bulletstorm: alkohol szkodzi zdrowiu?

Sporo tuszu wylano o Bulletstormie od premiery pierwotnej wersji gry 9 lat temu i wydanego 6 lat później, odpicowanego Full Clip Edition. Pompujący do serca superandrenalinę FPS autorstwa studia People Can Fly, wtedy jeszcze z Adrianem Chmielarzem przy wolancie, stanowi jeden z pierwszych przykładów polskiego szturmu na pozycje produkcji AAA. Obficie zresztą korzystający z występujących tam patentów i gatunkowych klisz, w rodzaju prucia z miniguna do helikopterów i wybuchających beczek, wzbogaconych własnym patentem na premiowanie finezji w eliminowaniu przeciwników systemem wycenianych punktami „superstrzałów”.

Niewielu żurnalistów zwróciło jednak uwagę na fakt, że oprócz ambicji zapewnienia rozrywki na najwyższym światowym poziomie, Latająca ekipa wykazała również ciągotki do otrzymania miana shootera moralnego niepokoju, jakim – rok po premierze pierwotnej wersji Bulletstorma! – zostało ochrzczone w powszechnej percepcji Spec Ops: The Line. People Can Fly zaskakująco ciekawie wplotło w sztampową opowiastkę o Dużych Kolesiach zabijających Złych Kolesi antybohaterski rys głównego bohatera: pytania o jego trzeźwość i sens krwawej vendetty.

Graysona Hunta*, głównego bohatera Bulletstorma, zapoznajemy w momencie, gdy z flaszką w ręku lekkomyślnie decyduje o przebiciu swoją kosmiczną krypą wielokrotnie większego okrętu Ulisses. Manewr kamikaze w zamierzeniu jest ostatnim aktem zemsty przeciwko generałowi Serrano, włodarzowi Ulissesa, kończy się jednak kompletną porażką: Serrano przeżywa, większość załogi statku Graya ginie, podobnie jak setki podkomendnych generała z Ulissesa, pośród których rozczłonkowanych, spalonych i zgniecionych ciał przemykamy wstydliwie w jednym z ostatnich rozdziałów gry. Do tego ostatni z naszych żywych kompanów, Ishi, zostaje zespolony z maszyną i ciągle walczy o kontrolę ze swoją robotyczną stroną, wahając się między ślepym oddaniem Graysonowi a chęcią przebicia palcami miękkiej skóry na jego krtani. Dalekosiężne konsekwencje nietrzeźwych decyzji Graya prześladują go aż do końca kampanii Bulletstorma. People Can Fly uprzejmie zaprasza w ten sposób gracza do zastanowienia, jak mogłaby rozwinąć się cała historia, gdyby Hunt w momencie wytropienia Ulissesa miał mniej promili w wydychanym powietrzu.

W prologu poznajemy powody nienawiści Graya do Serrano. Hunt został wykorzystany przez wojskowego o nazwisku identycznym z nazwą hiszpańskiej szynki, celem zabijania Dobrych ludzi zamiast Złych, jak do czasu łudził się naiwny Hunt. To dość konkretny powód do zerwania stosunku pracy. Możemy domniemywać, że późniejsze zamiłowanie Graysona do szukania pocieszenia na dnie butelki whisky wynika z próby ucieczki od wyrzutów sumienia, zapomnienia twarzy zabitych osób, jakie prześladowały go po długiej służbie u Serrano. Hunt poświęcił trzeźwość i dotychczasowe, "normalne" życie na ołtarzu zemsty.

Fortuna zrządzi, że Hunt będzie zbliżał się do wraku Ulissesa właśnie ze znienawidzonym generałem Serrano. Pośród trupów własnej załogi szwarcharakter nie szczędzi Grayowi złośliwości: ci ludzie byli niewinni. Mieli rodziny, dzieci, żony, wujków i chrześnice. Padli przypadkowymi ofiarami twojej nietrzeźwej głupoty, ślepego pragnienia zemsty. Złośliwy Serrano próbował w ten sposób złamać Graya, a równocześnie, jego ustami, developerzy z People Can Fly prawem immersji chcieli, żebyśmy poczuli się odrobinę niekomfortowo z konsekwencjami swoich decyzji. W Bulletstormie, w którym jest specjalny superstrzał za zabicie przeciwnika strzałem w odbyt, uwierzycie? Sam nie wiem, czy to genialne, czy niekonsekwentne.

Stąd moja analogia do późniejszego Spec Ops: The Line. W grze Yagera, w słynnej scenie z białym fosforem, gracz najpierw ostrzeliwuje z komfortowej odległości pozycje wroga, by potem naocznie przekonać się, że poskutkowało to śmiercią dziesiątek niewinnych cywili, również kobiet i dzieci. Główna różnica, która zapewne sprawiła, że w zbiorowej wyobraźni graczy Bulletstorm nie zajmuje obecnie miejsca Spec Ops, to – oprócz oczywistej różnicy w tonie obydwu opowieści - pierwiastek interaktywności. W Spec Ops biały fosfor płonie w rękach gracza i to on sam, oczywiście za pośrednictwem sterowanej przez siebie postaci, dopuszcza się ludobójstwa. W Bulletstormie nie mamy nad Huntem bezpośredniej kontroli, gdy podejmuje decyzję o przypuszczeniu ataku na statek generała Serrano, przez co możemy mniej poczuwać się do konsekwencji czynów „cut-scenkowych”. Dziedziczymy jednak Hunta jako bohatera z dobrodziejstwem inwentarza i możemy rzeczywiście zastanawiać się, czy Grayson – a przez to pośrednio gracz – postąpił moralnie słusznie, alkohol jest dobrym doradcą, a zemsta imperatywem absolutnym.

Alkohol stanowi ważny element tej opowieści, w sposób wykraczający poza cut-scenki dookreślając postać Graya. Ishi, towarzyszący Grayowi w walce przez znakomitą większość kampanii, po jednej z udanych potyczek puentuje, że Hunt przypomina wojownika, którym niegdyś był, ale przez alkohol sam o tym zapomniał. Gracz może przekonać się o tym samodzielnie, gdy napotka na swojej drodze butelkę soku Nom, lokalnego drinka okołoalkoholowego.

Butelka soku Nom to dla Graysona przepustka do lepszego świata - jeżeli oczywiście ktoś woli, gdy świat staje się zamglony, kształty przedmiotów płynne, a kroki rozkołysane jak na miotanym sztormem statku. Wystarczy jedna butelka, aby Hunt wyraźnie odczuł słuszność słów Ishiego. Przeciwników o wiele ciężej trafić, ciało Graya nabywa własnego, dość ekscentrycznego rozumu, a napisane przez niego SMSy niewątpliwie roiłyby się od literówek. Gdy mimo tego graczowi uda się ustrzelić jakiegokolwiek przeciwnika, Bulletstorm docenia ten wysiłek superstrzałem „pijany”, wycenionym na niezgorsze +100 punktów (które później okażą się dość istotne, serio!). Pod wpływem alkoholu diametralnie zmienia się więc styl walki Graya-gracza: spada finezja, skuteczność, wreszcie możliwość wykorzystywania kombinacji rozmaitych broni i umiejętności, którą najbardziej błyszczy mechanicznie dzieło People Can Fly. Spada jakość, zostaje jakoś, parafrazując rapowego klasyka Sowę.

Brendan Keogh na łamach Gameranx upatruje w tym symbolu uzależnienia. Sięganie po butelkę soku Nom wcale nie jest bezwzględnie wymagane do przejścia Bulletstorma: możemy przebiegać obok alkoholu sprintem, dla pewności patrząc w drugą stronę i nucąc sprośne żołnierskie piosenki. Jednakże specjalny aczik za wypicie wszystkich butelek sprawia, że wbrew racjonalności Gray-gracz zaciska palce na szyjce, chociaż doskonale wie, że utrudni mu to walkę, na kilkadziesiąt sekund zmieniając go w bezmyślnego barbarzyńcę. Gracz widzi więc, że kontynuowanie tego nawyku mu nie służy, a równocześnie, zniewolony wizją zaliczenia wszystkich aczików, nie jest w stanie powstrzymać się od jego powielania przy każdej kolejnej nadarzającej się okazji. „Wiesz, czym jest szaleństwo?”. Częściowo właśnie tym.

To bardzo kusząca interpretacja, chociaż opierająca się na nieco błędnych założeniach. Brendan Keogh przemilczał bowiem fakt, że butelki można równie dobrze rozerwać kulami, nie pijąc ich, a gra zaliczy nam za to inny aczik. W dodatku system Bulletstorma nalicza za zniszczenie butelki 200 punktów, a za wypicie jedynie 50 (oraz ewentualne dodatkowe punkty za zabójstwa na podwójnym gazie). Zaryzykowałbym więc twierdzenie, że system Nawałnicykul bardziej premiuje trzeźwość niż picie, pozostawiając jednak rozsądkowi gracza wybór słusznej dla niego drogi.

Grayson Hunt może więc wyrzec się tej części siebie, która częściowo doprowadziła do śmierci wielu niewinnych osób. Może pozostać trzeźwy przez całą kampanię, niszcząc napotkane po drodze butelki, w ten sposób stawiając ważny krok na drodze ku naprawie swoich błędów. Ten zwykły system pierdołowatych znajdziek, bo ciężko inaczej określić znajdowane co jakiś czas w lokacjach flaszeczki, został więc wykorzystany przez developerów z People Can Fly do opowiedzenia historii wewnątrz historii, stoczenia przez gracza własnej walki z wewnętrznymi demonami Graya.

Oczywiście, Bulletstorm z konieczności prezentuje dość uproszczone spojrzenie na krótko i długotrwałe konsekwencje chlania Hunta. Fizyczne następstwa są wyłącznie natury percepcyjno-motorycznej. Brak choćby gastrycznych objawów zatrucia, kaca, zespołu sztywnych kolan, czerwonawej cery. Nie sposób oddać też w języku dynamicznej strzelanki subtelnych zmian w mentalności, potrzebach i sposobie wysławianie się, jakie mogą wystąpić po wychyleniu kilku głębszych. Zastanawia również kiepska jak na alkoholika tolerancja Hunta, któremu wystarczy jeden drink, żeby biegać zakosami i miewać problemy z odróżnieniem kobiety od krzesła. Dla zrównoważenia: stan upojenia trwa kilkadziesiąt sekund. Umowności tego rodzaju w przedstawieniu działania alkoholu stanowią oczywiście kompromis z formą gry, gatunkiem First Person Shooterów, jaki reprezentuje Bulletstorm. Może w takim cRPGie dałoby się wydatniej uwypuklić psychiczne i długotrwałe konsekwencja pozostawania na rauszu nieco zbyt regularnie?

Połączenie poważnego wątku alkoholizmu Graya i sztubackiej rozrywki opartej na superstrzałach wyszło więc zaskakująco korzystnie dla obu stron tego związku, w spadku zostawiając dziecku wyjątkowy rys charakteru w świecie podobnych do siebie FPSowych klonów. Alkoholowy wątek został nienachalnie wpleciony zarazem w historię zemsty Graysona Hunta oraz same mechanizmy gameplayowe gry People Can Fly. Na tyle nienachalnie, że części graczy, skupionej na przestrzeliwaniu przeciwnikom gardeł albo wkopywaniu ich na kolce gigantycznych kaktusów, to przesłanie Bulletstorma może całkowicie umknąć. Statystyki Steam wskazują, że osiągnięcie „abstynent”, które otrzymałem za zniszczenie dwudziestu butelek ognistego soku, zostało odblokowane przez zaledwie 4% graczy.

(*nie mamy potwierdzonych informacji, na ile Grayson Hunt zainspirował alter ego blogera Kominka, Jasona Hunta)